Waterbalans, Langelierindex & Alkaliteit
Treden er geregeld problemen op met troebel water, corrosie en/of kalkafzetting? Dan is het verstandig om de waterbalans aan hand van de Verzadigingsindex/Langelierindex te bepalen.
Het aflezen van de waterbalans
Er is sprake van een goede waterbalans als het water niet corrosief of alkalisch is. Een zwembadspecialist kan de waterbalans met behulp van een (digitale) testkit nauwkeurig bepalen en indien nodig helpen deze te herstellen. De volgende parameters zijn van belang bij het bepalen van de waterbalans.
- De temperatuur van het water in graden Celsius
- De pH-waarde van het water
- De totale alkaliteit van het water (TA-waarde)
- Het totaal aan opgeloste vaste stoffen
Hieronder volgt een korte uitleg en toelichting op die parameters.
1. De temperatuur van het water in graden Celsius
De temperatuur van het water wordt uiteraard met een thermometer gemeten. De overige parameters worden met behulp van bij de vakhandel verkrijgbare testsets bepaald.
2. De pH-waarde van het water
De pH-waarde dient u tussen 7.2 en 7.6 te handhaven. Zie ook uitleg pH–waarde.
3. De totale alkaliteit van het water (TA-waarde)
Het begrip Totale Alkaliteit (TA) wordt vaak verward met het begrip pH-waarde. De TA werkt als buffer tegen plotselinge veranderingen in de pH-waarde. Hoe lager de TA-waarde des te gemakkelijker kan de pH-waarde worden aangepast door toevoeging van kleine hoeveelheden Melpool pH+ of Melpool pH-.
Ideale TA-waarde
De ideale TA-waarde ligt tussen 100 en 150 ppm. Bij waarden hoger dan 175 en lager dan 60 ppm is een aanpassing noodzakelijk. Het kan even duren voordat u de gewenste TA-waarde bereikt heeft, omdat de pH-waarde nooit onder de 6,8 en boven de 8,0 behoort te komen. Gebruik Melpool TA+ om de TA-waarde te verhogen.
In de praktijk komt het niet vaak voor dat de TA-waarde van het badwater te hoog is. Mocht dit wel zo zijn, dan wordt deze waarde meestal gecorrigeerd door gebruik van het bad. Indien gewenst kan middels gebruik van Melpool pH- de TA-waarde ook sneller verlaagd worden. Als de TA-waarde eenmaal correct is zijn regelmatige metingen over het algemeen niet meer nodig.
Problemen bij te lage TA-waarde | Problemen bij te hoge TA-waarde |
| pH-waarde fluctueert teveel | pH-waarde moeilijk te corrigeren, pH-waarde verandert nauwelijks |
| Corrosie | Troebel water |
| Ontstaan kalkaanslag | |
| Inefficiënt chloorgebruik | |
| Grote hoeveelheden Melpool pH- of Melpool pH+ nodig voor pH-correctie |
Let op: Indien gestabiliseerde chloorproducten (Melpool 55/G, Melpool 90/200 of Melpool 90/20) gebruikt worden dan moet de gemeten waarde van de totale alkaliteit gecorrigeerd worden. Hiervoor dient ook het cyanuurzuur-gehalte te worden gemeten.
Voor de correctie moeten de volgende parameters bepaald worden:
- TA1 = de gemeten totale alkaliteit in ppm
- pHF = de pH-factor, dit is het getal dat in de onderstaande tabel in de kolom pHF vermeld staat
| Temperatuur factor | |
| ℃ | TF |
| 0 | 0.0 |
| 3 | 0.1 |
| 8 | 0.2 |
| 12 | 0.3 |
| 16 | 0.4 |
| 19 | 0.5 |
| 24 | 0.6 |
| 29 | 0.7 |
| 34 | 0.8 |
| 41 | 0.9 |
| 53 | 1.0 |
| Calcium Hardheid Factor | |
| CH ppm | CF |
| 5 | 0.3 |
| 25 | 1.0 |
| 50 | 1.3 |
| 75 | 1.5 |
| 100 | 1.6 |
| 150 | 1.8 |
| 200 | 1.9 |
| 250 | 2.0 |
| 300 | 2.1 |
| 400 | 2.2 |
| 600 | 2.35 |
| 800 | 2.5 |
| Totale Alkaliteit Factor | |
| TA ppm | AF |
| 5 | 0.7 |
| 25 | 1.4 |
| 50 | 1.7 |
| 75 | 1.9 |
| 100 | 2.0 |
| 125 | 2.1 |
| 150 | 2.2 |
| 200 | 2.3 |
| 300 | 2.5 |
| 400 | 2.6 |
| 800 | 2.9 |
| Totale Opgeloste Vaste Stoffen Factor | |
| TOVS ppm | TOVSF |
| 0 | 12.0 |
| 1000 | 12.1 |
| 2000 | 12.2 |
| 3000 | 12.25 |
| 4000 | 12.3 |
| 5000 | 12.3 |
| pH (zuurgraad) Factor | |
| pH | pHF |
| 6.5 | 0.11 |
| 7.0 | 0.22 |
| 7.2 | 0.26 |
| 7.4 | 0.3 |
| 7.6 | 0.33 |
| 7.8 | 0.35 |
| 8.0 | 0.36 |
| 8.5 | 0.38 |
Indien de gemeten pH-waarde 7,2 is, gebruik dan de pHF-waarde van 0,26. Om de correctie te doen, gebruik de volgende formule: TA = TA1- (pHF x CZ). De op deze manier berekende TA-waarde moet gebruikt worden voor het berekenen van de waterbalans.
Rekenvoorbeeld: Oorspronkelijk gemeten TA-waarde is 185 ppm. Het cyanuurzuurgehalte van het bad is 70 ppm en de gemeten pH-waarde is 7,4. TA = 185 – (0.3×70) = 164
4. Het totaal aan opgeloste vaste stoffen
Het totaal aan opgeloste vaste stoffen heeft een beperkte invloed op de berekening van de waterbalans. Mocht het niet mogelijk zijn om het totaal aan opgeloste vaste stoffen te meten, dient een waarde van 1.000 aangehouden te worden. Indien het water langer dan een jaar geleden ververst werd kan een waarde van 2.000 aangehouden worden.
Hoe wordt de Langelierindex of Verzadigingsindex bepaald?
De Verzadigings Index (VI) wordt berekend met de volgende formule:
VI = pH + TF + CF + AF - TOVSF
Alvorens de waterbalans te kunnen bepalen, hebben we inzage nodig in de Verzadigings Index (VI). Hiervoor zijn de volgende parameters van belang:
- pHF – pH(zuurgraad) factor
- CF – calcium hardheid factor
- AF – totale alkaliteit factor
- TF – temperatuur factor van het water
- TOVSF – totale opgeloste vaste stoffen factor
| Temperatuur factor | |
| ℃ | TF |
| 0 | 0.0 |
| 3 | 0.1 |
| 8 | 0.2 |
| 12 | 0.3 |
| 16 | 0.4 |
| 19 | 0.5 |
| 24 | 0.6 |
| 29 | 0.7 |
| 34 | 0.8 |
| 41 | 0.9 |
| 53 | 1.0 |
| Calcium Hardheid Factor | |
| CH ppm | CF |
| 5 | 0.3 |
| 25 | 1.0 |
| 50 | 1.3 |
| 75 | 1.5 |
| 100 | 1.6 |
| 150 | 1.8 |
| 200 | 1.9 |
| 250 | 2.0 |
| 300 | 2.1 |
| 400 | 2.2 |
| 600 | 2.35 |
| 800 | 2.5 |
| Totale Alkaliteit Factor | |
| TA ppm | AF |
| 5 | 0.7 |
| 25 | 1.4 |
| 50 | 1.7 |
| 75 | 1.9 |
| 100 | 2.0 |
| 125 | 2.1 |
| 150 | 2.2 |
| 200 | 2.3 |
| 300 | 2.5 |
| 400 | 2.6 |
| 800 | 2.9 |
| Totale Opgeloste Vaste Stoffen Factor | |
| TOVS ppm | TOVSF |
| 0 | 12.0 |
| 1000 | 12.1 |
| 2000 | 12.2 |
| 3000 | 12.25 |
| 4000 | 12.3 |
| 5000 | 12.3 |
| pH (zuurgraad) Factor | |
| pH | pHF |
| 6.5 | 0.11 |
| 7.0 | 0.22 |
| 7.2 | 0.26 |
| 7.4 | 0.3 |
| 7.6 | 0.33 |
| 7.8 | 0.35 |
| 8.0 | 0.36 |
| 8.5 | 0.38 |
Nadat de waarden voor pH, temperatuur, alkaliteit en TOVS gemeten zijn kan de berekening van de VI worden gemaakt. De bijbehorende factoren, die in bovenstaande formule worden gebruikt, kunnen in de bovenstaande tabel worden gevonden. Bij een temperatuur van 19 graden is de temperatuur factor TF 0,5 en bij een pH-waarde van 7,6 is de pHF 0,33, etc.
Rekenvoorbeeld:
Zwembad parameters | Waarden | |
| Temperatuur | 24 °C | TF = 0.6 |
| pH | 7.2 | |
| CH (calcium hardheid) | 200 ppm | CF = 1.9 |
| TA (totale alkaliteit) | 100 ppm | AF = 2.0 |
| TOVS | 1.000 ppm | TOVSF = 12.1 |
VI = 7.2 + 0.6 + 1.9 + 2.0 - 12.1 = 0.4
= acceptabele balans, neiging tot corrosie.
Het aflezen van de waterbalans
Nadat de berekening van de VI gemaakt is kan in de onderstaande tabel de toestand van de waterbalans bepaald worden. De uitkomst van de Verzadigings Index, zoals berekend in het voorbeeld, was – 0,4. In onderstaande tabel lezen we dat staat voor een acceptabele balans, neiging tot corrosie:
VI (Verzadigings Index) | Waterconditie | Vereiste behandeling |
| < -0.5 | Neiging tot corrosie | Zie problemen / oplossingen |
| -0.5 tot -0.2 | Acceptabele balans | Regelmatig water testen |
| -0.1 tot 0.1 | Ideale balans | |
| 0.2 to 0.5 | Acceptabele balans | Regelmatig water testen |
| >0.5 | Neiging tot kalkafzetting | Zie problemen / oplossingen |
Alkaliteit en waterbalans herstellende producten
Chloorstabilisator voor zwembadwater.
Beschermt chloor tegen afbraak door zoninvloed (UV). Chloorbesparing: door stabilisatie blijft chloor langer beschikbaar. Te gebruiken in combinatie met niet-gestabiliseerd chloor: Melpool 70/G en Melpool 70/20.
Verhoogt de (calcium)hardheid van zwembadwater.
Te lage hardheid van het water (agressief) kan leiden tot kalkonttrekking. Dit kan met name bij betegelde zwembaden tot problemen leiden. Melpool Ca+ is een hoogwaardig product en compatibel met chloor.
Kalkstabilisator voor zwembaden.
Voorkomt en verwijdert kalkafzetting en aanslag van metaalionen. Werkt ook tegen roestvlekken. Mild voor bekleding van het zwembad. Compatibel met chloor. Hoogwaardig product.
